Het voordeel van een vertraagde reactie

Snel kijken wat het acht uur journaal bied, dan kan ik daarna mooi via ‘uitzending gemist’ de BNN-special van vorige week over suïcide zien. In de intro van het journaal wordt aangekondigd dat het gaat over de vraag of de FNV gaat praten met de PVV ( hoor ik later wel), dat er meer files zijn in het weekend (aan files ontsnap je toch niet) en dat e-mental health in opkomst is. He, toch maar even langer blijven kijken.

En na wat gedoe over hoe lang je moet of mag werken komt dan Alfred Lange in beeld. Hij is hoogleraar klinische psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en kan gezien worden als de godfather van de internettherapie. Ruim tien jaar geleden begon het onderzoek hiernaar en sinds 1999 worden behandelingen via internet aangeboden.

Dat begon met behandelingen voor stressklachten na schokkende gebeurtenissen, inmiddels kunnen ook mensen voor depressie, paniekklachten, rouwverwerking of voor burnout een online-behandeling volgen. En meer recent werd behandeling voor jongeren met seksuele problemen toegevoegd. De door Alfred Lange opgezette organisatie Interapy is erkend door zorgverzekeraars en wordt na verwijzing door de huisarts vergoed uit het basispakket.

Hoe werkt zo’n internetbehandeling? Mensen kunnen via een beveiligde verbinding contact maken en vragenlijsten invullen, verslagen maken, vragen voorleggen en vertellen hoe de behandeling verloopt. Omdat iedere patiënt een vaste behandelaar heeft kan gemakkelijk ook een meer persoonlijk contact ontstaan. Wat ook blijkt uit de bedankjes achteraf in de vorm van kaarten of bloemen.

De therapeut antwoord niet direct. Het is geen chatten. Dat kan de indruk geven dat de levendigheid uit het contact gaat. Je schrijft en krijgt niet direct maar pas later een reactie. Dat lijkt een groot nadeel, en meer iets van de vorige eeuw. In deze tijd moet alles snel, sms’en, twitteren, het kan niet snel genoeg gaan.

Volgens Alfred Lange is de vertraagde reactie vooral een voordeel. Zoals zijn voormalige stadgenoot al zei, elk nadeel heb zijn voordeel. Het voordeel is dat de therapeut namelijk beter kan nadenken over wat de patiënt schrijft, dat beter in zich kan opnemen en zonodig collega’s kan raadplegen voor advies. Dat is meer dan soms gebeurt in een face-to-face contact. De kwaliteit van de reactie kan zo toenemen.

De behandelingen zijn gebaseerd op cognitieve gedragstherapie. Het zijn goed onderzochte behandelvormen die effectief gebleken zijn. De behandelingen zijn geprotocolleerd, dat wil zeggen dat stap voor stap het probleem in kaart gebracht en aangepakt wordt. De patiënt is naast het contact via het internet zelf actief bezig opdrachten uit te voeren, om zo grip te krijgen op het probleem.

En wie daar goed over nadenkt, gaat zien dat het verschil met behandeling binnen een instelling eigenlijk ook weer minder groot is. Want behandeling is meer dan het contact met de behandelaar. Wie naar de huisarts gaat en vervolgens antibiotica krijgt voorgeschreven heeft daarmee niet meer dan een begin met behandeling gemaakt. Het ophalen bij de apotheek van de voorgeschreven pillen en het trouw slikken ervan maken pas de behandeling tot een volledige behandeling.

Dat geldt ook voor cognitieve therapie. Het contact over de behandeling verloopt via internet, maar vervolgens gaat de patiënt aan de slag met het verwerken van gevoelens, het leren herkennen van negatieve gedachten of het direct aanpakken van bepaald probleemgedrag. En zal daar vervolgens verslag van doen aan de therapeut. Precies zoals bij een gesprek met de behandelaar in de kamer. Ook al komt bij internettherapie de reactie iets vertraagd.

Veel instellingen zijn bezig internettherapie aan hun aanbod toe te voegen. Het is een aanvulling, omdat ook de gebruikelijke behandelingen hun nut en kwaliteit hebben bewezen. Dat zal in de toekomst ook zo blijven, omdat niet voor elk probleem internettherapie mogelijk is. En soms hebben mensen gewoon een voorkeur voor het contact met een psycholoog in een instelling. Internettherapie is dus een mooie uitbreiding van het aanbod. Met nog een belangrijk voordeel. Er zijn (nog) geen wachttijden. Dat gaat niet vertraagd!